Mentaal fit: sportschool voor je hoofd

Hoe houd je jezelf mentaal fit? Meestal vragen we ons dat pas af als het misgaat. Maar je bezoekt toch ook niet de sportschool als je al een spier hebt verrekt?

Een overweldigende stroom wetenschappelijk bewijs laat zien dat mentaal sporten tot een zinvoller en plezieriger leven leidt. Wie een mentaal sterke conditie heeft, kan veel gemakkelijker goede voornemens waarmaken.

Gelukkig maar, want als drukbezet mens vliegen we vaak op de automatische piloot. Aan onze evolutie sinds de oertijd hebben we drie systemen overgehouden die onze gedachten vaak bepalen: Ons gevaarsysteem helpt ons te overleven en reageert bijvoorbeeld heftig op een boze baas of getoeter op straat. Ons jaagsysteem zoekt voortdurend naar beloningen, zoals eten of een promotie. En ons zorgsysteem helpt ons om te herstellen en evenwichtiger te reageren op de omgeving. We hebben ze alle drie nodig, maar het kan ontzettend lastig zijn om ze in balans te houden en zo stress de baas te blijven. Vandaar dit stappenplan.

1. Let op je aandacht
Aandacht is de manier om je bewust te worden welk systeem de overhand heeft: kauw je voor je het weet een zak chips leeg dan heeft je jaagsysteem de regie. Schrik je van een harde knal op straat? Je gevaarsysteem leeft op!  Als je doorkrijgt vanuit welk systeem je handelt dan kun je ook terugschakelen naar het zorgsysteem.

TIP: Een kleine oefening om je aandacht te trainen. Schrijf het woord ‘aandacht’ boven op je duim. Zo word je elke keer als je gedachteloos op je telefoon swipet bewust van wat je doet.

2. Let op je taalgebruik
Je kunt aan de werkwoorden die je vaak gebruikt herkennen welk systeem de overhand heeft. ‘Moeten, horen, dienen, eisen, vermijden, dreigen’ horen bij het gevaarsysteem. En ‘streven, willen, bereiken, verwachten, presteren’ bij het jaagsysteem. Kalmerend werkt dan weer ‘gunnen, hoeven, geven, bieden, rusten, helpen’. Zo kun je jezelf er makkelijker op betrappen als je automatisch in het jaag- of gevaarsysteem schiet. Schakel dan terug naar het zorgsysteem.

3. Let op je interne stem
Hoe je tegen jezelf praat is allesbepalend voor je motivatie. Van proefpersonen die zichzelf in een onderzoek moti­veerden met: ‘Ik ga niet… snoepen, roken (et cetera)’ hield 80 procent zijn voornemen vol, ten opzichte van maar een op de tien deelnemers die de bestraffende mantra herhaalden: ‘Ik mag niet…’.

4. Het geheim van compassie
Vergis je niet, compassie is niet voor watjes. Mensen die hun gevoel voor anderen trainen staan sterker bij tegenslag. En ze presteren beter. Het geheim is dat je naar jezelf leert kijken: je bent goed zoals je bent, zonder dat je aan bepaalde voorwaarden hoeft te voldoen. Als je dat doet, dan activeer je vanzelf het hersengebied waarin het zorgsysteem actief is.

 5. Stuur eens een gratitext
Dankbaarheid is een van de effectiefste en krachtigste geluksstrategieën, omdat het een gigantische hoeveelheid positieve emoties oproept. Wie ben jij dankbaar? Verwoord waarom, wat je zo fijn vindt aan hem of haar en stuur diegene een ‘gratitext’: een Whatsapp of sms met je dankbetuiging. Let maar eens op, zonder het antwoord af te wachten, wat zo’n bericht sturen met jóú doet.

Wouter kan je nog veel meer vertellen en leren over de lessen uit zijn boek Mindgym. Hoe word je mentaal fit? Tijdens het eerstvolgende avondseminar '24 manieren om een uur te besparen' leert Wouter de Jong je de belangrijkste lessen.

Meer informatie over dit seminar